Tesisat herhangi bir sistem olan sıvıları geniş bir uygulama yelpazesi için; ısıtma ve soğutma , atık giderme ve içilebilir su dağıtımı sıhhi tesisat için en yaygın kullanım alanlarından biridir; Ancak sıhhi tesisat bu uygulamalarlasınırlı değildir.
1-) Sıhhi tesisat , sıvıları nakletmek için boru , vana , sıhhi tesisat armatürleri , tanklar ve diğer cihazları kullanır.
2-) Gelişmiş ülkelerde sıhhi tesisat altyapısı halk sağlığı ve sıhhi tesisat kritik önem taşıyor.
Su Tesisatı Çeşitleri:
1-) Temiz Su Tesisatı:Binalarda suyu, kullanma yerlerine kadar ileten boru ağına bina temiz su tesisatı denir. Bu tesisat, iki bölüme ayrılır:
a-)Besleme borusu (dış temiz su tesisatı): Binalarda boru hattının döşenmesinde şehir su borusu ile binada sayaç arasında kalan kısma besleme borusu denir.
b-)İç temiz su tesisatı:Temiz suyu katlara dağıtan kolonlar ile kolonlardaki suyu kullanma yerlerine götüren bağlantı borularından oluşur.
Dairelerde temiz su boruları, zorunlu hâller dışında genellikle sıva altı döşenir. Bu sistem sayesinde terlemeyi önlemiş oluruz. Katlara çıkan kolon boruları ise sıva üstü döşenir. Tesisata başlamadan önce yapılacak iş planlanır. Boruların geçeceği yerler tebeşirle işaretlenir. Kırmaya başlamadan önce zarar verilebilecek tesisat olup olmadığı kontrol edilir. Temiz su tesisatının su akıtma yerlerinin iyi düzenlenmesi durumunda soğuk su ve sıcak su tesisatının iyi planlanması hem işçiliği hem de malzeme tasarrufunu sağlar. Temiz su tesisatı boruları mutlaka duvardan döşenmelidir. Zeminde döşenecek boruların arızası durumunda değiştirilmesi ya da arızanın giderilmesi oldukça zordur. Sıcak su tesisatı için soğuk su tesisatı döşendikten sonra sıcak suyun gidecek olduğu yerler işaretlenir. Tesisata ısıtıcı çıkışından başlayarak (Isıtıcı çıkışına vana konulacaktır.)sırasıyla döşenir. Sıcak su borusu, soğuk su borusunun üst tarafından geçecek şekilde döşenmelidir. Sıcak su ağızlar, daima solda olacak şekilde bırakılmalıdır.
Vitrifiye Montaj, Gömme Rezervuar, Su Tesisatı, Atık Su Tesisatı, Sıhhi Tesisat
Soğuk Su Tesisatında; duvar içinde olan borulara izolasyon yapılmalı ki, terlemeye karşı önlem alınıp,borular uzun ömürlü olsun.Bir birinin üzerine gelen yatay borularda suyun alttaki borulara zarar vermemesi için soğuk su borusu en altta olmalıdır. Hidrofor ve su saatinden sonra bir basınç regülatörü konulmasında yarar vardır. Bu sayede basınç sabit kalacak ve gereksiz su harcamasının onune geçilecektir. Her daire bağımsız olarak sistemden ayrılabilmelidir. Sıcak kullanma suyu tesisatı da soğuk su sisteminden bağımsız olmalıdır. Bir birinine paralel kat dağıtımında borular banyo ve mutfak duvarlarına konmalıdır.
Çelik Borularla Tesisatın Döşenmesi:Galvanizli demir boru, mengeneye yeterli uzunlukta bağlanır. Boru, uygun yöntemlerden biriyle ölçü alınarak işaretlenir. İşaret yerinden kesilerek diş açma için boru ağzı temizliği yapılır. Boru çapına uygun pafta lokması pafta gövdesine takılır. Pafta, cırcır yönüne ayarlanarak borunun diş açılacak ucuna takılır. Paftaya boru eksenine dik baskı uygulanarak pafta saat yönüne doğru çevrilir. İki veya üç turdan sonra dişler yağ damlatılarak paftanın ısınmaması ve rahat diş açılması sağlanır. Diş boyu, pafta lokmasını iki diş kadar geçmelidir. Galvanizli demir boru ek parçasıyla birleştirme ve yön değiştirmeler yapar. Bu borulara hiçbir zaman eğme, bükme ve kaynak gibi sıcak işlem uygulanmaz. Yoksa boru kaplaması olan galvaniz özelliğini kaybederek borunun korozyona uğramasına neden olur. Borunun açılan dişi üstüne sızdırmazlık elemanı sarılır. Sızdırmazlık elemanı olarak keten ve teflon bant kullanılır. En çok kullanışlı olan kendirdir. Teflon bant ise silikon esaslı bir maddedir. Özellikle musluk, vana, uzatma parçası gibi krom nikel kaplı malzemelerde kullanılması tercih edilir.
Bakır Borularla Tesisatın Döşenmesi: Bakır borular Türkiye’de daha çok küçük tesislerde kullanılır. Çelik borulara göre daha pahalıdır. Fakat daha hafif, montajları kolay ve korozyona dayanıklıdır. Bakır borular sert ve yumuşak olabilir. 22 mm çapa kadar bakır boruların yumuşak cinsleri düz çubuk olarak bulunur. Daha büyük çaptakiler sadece düz boru olarak bulunur. Bakır boruların et kalınlıkları azdır. Bu nedenle bakır borular dişli bağlantıya uygun değildir. Bakır borular lehimli, havşalı, yüksüklü ve kordonlu olarak birleştirilir. Temiz su tesisatındaki birleştirmelerde dört yöntem kullanılır
Plastik Borularla Tesisatın Döşenmesi: Temiz su tesisatında kullanılan polipropilen türü plastik borular termosetting plastiközelliği taşır. Bu nedenle ısıl işlem yapılarak birleştirilir. Borunun 260°C–270°C kadarısıtılması, kolay şekil alarak aynı cins plastikle yapışma özelliğini kazanır. Temiz su tesisatı kaba işçiliği yapılırken su kullanım ağızlarının yerden yüksekliğinin bilinmesi gerekir. Aşağıda bu tablo verilmektedir.
Gerekli Olan Armatürler Temiz Su Tesisatının Yerden YüksekliğiGerekli Olan Armatürler ve Temiz Su Tesisatının Yerden Yüksekliği (cm)
Taharet musluğu: 15
Bas: 105–110
Lavabo: 110
Banyo küveti: 75
Ayaklı lavabo: 50–55
Klozet: 40
Pisuvar: 80
Şofben ya da termosifon: 110
Çamaşır makinesi: 60
Eviye: 110
Bulaşık makinesi: 60
Isıtıcı: 110–120
2-)Pis Su Tesisatı:Çatı, avlu, dam, balkon gibi yüzeylere düşen yağmur suyu dâhil çeşitli sarf yerlerinden gelen atık suları, pislikleri şehir kanalizasyonuna veya çürütme tesislerine ileten boru ağına bina pis su tesisatı denir.
Pis su tesisatı, uygulandığı yer bakımından iki kısma ayrılır:Dış Pis Su Tesisatı: Binaların 1,0 – 1,5 m dışından başlayıp şehir kanalizasyonunda ya da özel temizleme çürütme tesisinde son bulan boru bölümüne dış pis su tesisatı denir. Tesisatta PVC, çimento künk veya kil künk borular kullanılır.
. İç Pis Su Tesisatı:Su kullanma yerlerinden gelen kirli suları binaların 1,0 – 1,5 m dışına kadar taşıyan tesisata iç pis su tesisatı denir. Bina içi atık su tesisatı; boru bölümlerinin görevleri dikkate alınarak ana boru, kolon, kat borusu, bağlantı borusu, havalık borusu olmak üzere beş bölümde incelenir. kaynk:http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/sanat/moduller/su_tesisat_projeleri.pdf
Su Tesisatı sistemlerinin veya alt sistemlerin başlıca kategorileri:
-İçilebilir soğuk ve sıcak musluk suyu temini
-Sıhhi tesisat drenaj havalandırma
-Kanalizasyon sistemleri ve septik sistem olan veya olmayan sıcak su ısı geri kazanım ve graywater kurtarma ve arıtma sistemleri
-Yağmur suyu, yüzey ve yeraltı suyu drenajı
-Benzinli gaz boruları
-Hidroniklere , yani ısıtmada olduğu gibi, termal enerji taşıma su kullanan soğutma sistemleri bölge ısıtma